کتاب مقدمه ای بر زندگی رفتار و پرورش زنبورعسل

نوشته افشین قادری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی

مقدمه :

زنبورعسل یکی از شگفت انگیزترین موجودات زنده در تاریخ کره زمین است و پیش از آغاز تاریخ بشریت همواره مورد توجه انسان بوده بخصوص که اولین و در مواردی تنها ماده شیرین را در اختیار آدمیان قرار داده و اولین ماده ضد آب نمودن پارچه (موم) را به بشریت ارزانی داشته است و همچنین به اهمیت زنبورعسل در گرده افشانی گیاهان زراعتی نیز در قرن گذشته پی برده شده بود.

طی چند دهه گذشته، توجه دانشمندان مختلف به مطالعه زنبورعسل معطوف شده است. امروزه تغییرات شگرف کشاورزی و تبدیل قطعات کوچک دارای زراعت های متنوع به اراضی وسیع بصورت تک زراعی ، زیستگاه طبیعی بسیاری از حشرات گرده افشان بومی که در داخل پرچین های اطراف مزرعه ، مرزها و علفزارهای کنار کشتزارها قرار داشتند را از بین برده است، به همین دلیل کشاورز برای عمل حیاتی گرده افشانی هیچ راهی جز استفاده از زنبورعسل ندارد.

زنبورعسل توجه تعداد زیادی از هنرمندان و نویسندگان زبردست را نیز برانگیخته است. فرهنگ عامه مشحون از داستان های بسیار شیرین و بعضا حیرت آور می باشد. تصور به وجود آمدن خلق الساعه ی جانوران به عنوان یک واقعیت سال ها مورد قبول آدمیان بود وخیال می کردند که زنبورعسل از اجساد گاوهای مرده به وجود می آید، بدون شک قفس سینه اسکلت دام می توانست محفظه ی خوبی به عنوان کندو بوده، به خصوص اگرروی آن را پوست فرا گرفته باشد.

همین عقیده در میان آفریقایی ها رواج داشت با این تفاوت که آنها عقیده داشتند که زنبور عسل از جد شیر به وجود می آید. بر اساس داستان های مردم آلمان زنبورعسل برای آن در این دنیا قرار داده شده تا برای کلیساها موم تولید کند.

در افسانه مصریان زنبورعسل از خدای آفتاب منشا گرفته است، زنبورعسل سمبل خدایان هندوها بود. طی سال های متمادی، تا به امروز تصور می شده که نیش زنبورعسل دارای ارزش دارویی به خصوص برای رماتیسم، درد مفاصل و ناراحتی های عصبی می باشد. در بعضی از قسمت های اروپا تصور می شد که زنبورهای عسل پیام آوران خداوند می باشند و وجود آنها با مرگ و درگذشت آدمیان در ارتباط می باشد.

اگر یک عضو خانواده می مرد، زنبوران عسل آن خانواده بایداز آن با خبر می شدند در این صورت کلنی را ترک می کردند، می مردند یا عسل نمی دادند و معتقد بودند آمدن بچه کندو به خانه و ملک اشخاص و مستقر شدن آنها (آمد ندارد) حتی در خواب ، دیدن بچه بیرون کردن زنبورعسل خبر دهنده وقوع مرگ در خانواده است.

نیش زدن زنبورعسل در خواب علامت آنست که دوستی به انسان خیانت میکند. اگر خواب دیده شود که زنبورعسل برای شخص تولید عسل کرده است، نشانه آن است که پولی بدست او خواهد رسید. اگر زنبور وارد خانه بشود نشانه آنست که مهمان وارد خواهد شد.

اگر زنبورعسل را در دست نگه دارید، مادامی که نفس را در سینه حبس کنید، زنبور نیش نمی زند. بنابر سنن ژاپنی ها، ایرلندی ها و یهودیان زنبورعسل راه حمله ی مهاجمین را نشان داده و وطن را از شر حمله دشمن حفظ می کند. در اطلس جهان نام ده ها جامعه ذکر شده که بنحوی با نام زنبورعسل مربوط است از جمله زنبوران ، زنبورشهر ، زنبورکنار و به این ترتیب معلوم می شود که زنبور عسل با تمدن انسان ها رابطه تنگاتنگ داشته است. این حشره مورد مطالعه بسیاری از متخصصین در موسسات و آموزشگاه های دولتی قرار گرفته و نتایج آن به صورت توده عظیمی از مقالات و نوشته ها در آمده است.

این کتاب اطلاعاتی را در مورد زنبورعسل، زنبورداری، تولیدعسل، آفات و بیماریها در اختیار علاقه مندان قرار می دهد که نتایج مطالعات و تحقیقات انجام شده در این زمینه می باشد.

زنبورعسل علاوه بر گرده افشانی گیاهان که در حقیقت از این طریق بیشترین استفاده را به انسان می رساند بواسطه تولید فرآورده هایی مثل عسل ، موم و غیره در صنعت زنبورداری و بسیاری از صنایع دیگر از جمله صنایع آرایشی، داروسازی، شمع سازی، قالب سازی، ریخته گری، نساجی، واکسن سازی، کاغذسازی و غیره منشا خدمات بسیار ارزنده ای نیز می باشد.

موفقیت در امر پرورش و نگهداری زنبورعسل بستگی به دانش و اطلاعات لازم در مورد رفتار و فعالیت های آن داشته و درک صحیح اعمال پیچیده زنبورعسل مستلزم داشتن اطلاعات کافی در مورد خصوصیات ساختمان بدن ، زیست شناسی و لوازم مناسب جهت مدیریت صحیح آن است. علاوه بر این آگاهی صحیح از تاثیر عوامل محیطی بر روی زنبورعسل و عکس العمل آن در برابر این شرایط و داشتن اطلاعات گیاهشناسی کمک موثری در پرورش و نگهداری زنبورعسل می باشد.